Poelenburg ca 1570 door H. Spilman naar J. Schijnvoet
De naam ‘van Poelenburg’ komen we voor het eerst tegen bij ene Jacob Gerritsz. op het einde van de veertiende eeuw. Hij had van Wouter van Heemskerk een woning en hofstede te Heemskerk in leen. In een akte uit 1381 word het huis Poelenburg omschreven als ‘die huijsinge mitten werve en 4 acker lands gelegen vóór de werf, streckende aan den Kerkwegh’ en bovendien ‘nog een weide gelegen achter het huis en vandaar streckende tot aan den Hecksloot’. Jacob wordt op 14 juni 1410 genoemd als Jacob van Poelenburg.
Als wapen voerden de van Poelenburgs een blauwe leeuw op een zilveren veld. Dit duidt op een familierelatie met de van Heemskerks die een zilveren leeuw op een blauw veld voerden.
Het huis ging meerdere malen over en kwam onder andere in bezit van de Van Egmonds. Op 13 februari 1574 werd het goed nog omschreven als ‘de huizinge, hofstede, boomgaard en vier akkers land’. Er zijn geen aanwijzingen dat van vernietiging in de Spaanse tijd sprake zou zijn geweest hoewel er een tekening bekend is van J. Schijnvoet (zie afbeelding) van circa 1570 waarop men een gedeeltelijk verwoest kasteel ziet. In ieder geval is het kasteel rond 1580 weer geheel of gedeeltelijk opgebouwd.
In 1621 werd het huis Poelenburg wel in zijn geheel afgebroken door de nieuwe eigenaar Peter von Sedlnitzky. Deze heer stamde af van een Pools adellijk geslacht en had meegevochten in de slag bij Nieuwpoort (1610). Van 1602 tot 1610 was hij gouverneur van de stad Grave. Hij liet een nieuw huis bouwen met de voordeur in het midden met links en rechts drie ramen en op de eerste verdieping zeven ramen. Opmerkelijk aan het huis was het zeer hoge dak.
Na verschillende eigenaren werd het huis op 5 december 1724 verkocht aan een achttal Heemskerkers voor fl.8.600,-. Het huis werd omschreven als ‘het huis Poelenburch met deszelfs koetshuijs, stallingen, twee bouhuizen, boomgaarden, lanen, houtgewassen en landerijen rondom hetzelve gelegen, groot 18 morgen en 16,5 roeden.’ gelegen ten oosten van de huidige Gerrit van Assendelftstraat. Aan de noordkant werd het landgoed begrensd door de Maerelaan en ten oosten door de Hecksloot. Erbij behoorden ook ‘het Maerehuis’ en de ‘Vogelkooi’ en nog een tiental percelen land.
Na de koop werd het huis afgebroken en de grond werd verkocht aan Cornelis Groenlant. In 1730 spreekt men dan ook van land ‘daer Poelenbuch gestaen heeft’ en van ‘de gewese laen van Poelenburch’. De rest van het bezit werd verkaveld en in kleine percelen verkocht. De totaalopbrengst bedroeg fl.9.196 en 85 stuivers. Een schamele winst van 5 á 600 gulden die ook nog eens in 8 porties moest worden verdeeld. Het huis Poelenburg verdween hiermee uit de geschiedenis en leeft alleen nog voort in de naam van de wijk die op dezelfde plek werd gebouwd. Ook hier werd evenals dat bij Rietwijk het geval was, vóór de nieuwbouw helaas geen archeologisch onderzoek verricht.
Meer weten: Middeleeuwse kastelen van Noord-Holland door Mr.J.W. Groesbeek
Ter inzage in de bibliotheek van de HKH
© Copyright HKH 2011-2013
